Mensen denken vaak dat ‘whey’ synoniem is voor eiwitpoeder. Maar niks is minder waar. Whey is afkomstig uit koemelk bestemd voor kalveren en daar kún je eiwitpoeder van maken. Bovendien zijn er tal van andere bronnen voor eiwitpoeder. De sojaboon is er daar één van. Soja eiwitten zijn vegan en worden veel gebruikt door veganisten en vegan sporters. Maar ook mensen die lactose intolerant zijn en dus lactosevrij of juist glutenvrij eiwit zoeken, komen vaak op sojaproteïne uit omdat deze ook geen gluten bevat. En terecht, want het is met recht een zeer interessante eiwitbron voor deze doelgroep, ondanks dat soja soms een slechte naam heeft vanwege de vermeende wisselwerking met oestrogeen. Toch is het zeker waard om ook eens verder te kijken naar andere plantaardige eiwitbronnen zoals hieronder verder wordt uitgelegd.
Wat is soja precies?
De sojaboon is een boon met een groot potentieel. Het zijn de zaden van de éénjarige plant glycine max. De ruwe soja bevat gemiddeld 36 g eiwit, 20 g vet en 30 g koolhydraten. Alle macro-nutriënten, voedingsvezels incluis, zijn vertegenwoordigd dus. Maar ook qua micro-nutriënten scoort soja niet verkeerd. Het is rijk aan B-vitamines, vitamine C, folaat, calcium, ijzer, magnesium, fosfor, kalium en thiamine. Daarnaast zit er, voor een plantaardige bron, vrij veel zink in en is dit zink vrij goed opneembaar.
Verder is het eiwit uit de sojaboon behoorlijk gunstig – voor een plantaardig eiwit. Het is compleet, dit betekent dat alle essentiële aminozuren erin zitten. Compleet zegt echter nog niets over de verhouding en hoe gunstig die is. Het is dan ook nog altijd minder gunstig dan het eveneens plantaardige, maar sterk geoptimaliseerde Silverback Protein. Bovendien lijken de sojaproteïnen een positief effect te hebben op de cholesterol huishouding.
Hoe is soja groot geworden?
Het is dan ook niet voor niets dat niemand minder dan Henry Ford himself in de jaren ’30 en ’40 bezeten raakte van het potentieel van deze ‘wonderboon’. Hij bouwde zelfs een auto en een pak van de sojaboon. Hij was actief betrokken bij het naar Amerika halen van dit van oorsprong Aziatische gewas om mogelijke ontberingen als gevolg van nieuwe crises en oorlogen te voorkomen. In de zoektocht naar een nieuw multifunctioneel gewas voldeed soja aan alle eisen. Het is een bron van plantaardige olie, het is zeer voedzaam (eiwitrijk) en is ook nog eens een interessante grondstof voor industrieën.
Enkele decennia later na de ‘verlichting’ van Ford, kwamen ook veehouders erachter dat soja, vanwege de specifieke samenstelling van vitamines, eiwitten en vezels, dieren zoals varkens, koeien en kippen zeer snel groot kon maken. Zo is de situatie ontstaan dat 90% van de verbouwde soja gebruikt wordt als veevoer. Uit de sojaboon wordt zo’n 20% olie gewonnen, het residu is schroot. Maar omdat er nu zoveel vlees en zuivel wordt geconsumeerd werd ook het schroot lucratief en groeide de sojamarkt naar ongekende hoogten.
Waar komt soja vandaan?
Voor zo’n grote sojamarkt is vanzelfsprekend zeer veel landbouwgrond nodig. Met name het Zuid-Amerikaanse klimaat is zeer geschikt om soja te verbouwen. 80% van de soja in Europa is afkomstig uit de Verenigde Staten, Brazilië en Argentinië. Maar dat betekende dat zeer veel natuur moest wijken, zo werd in alleen 2004 28.000 km2 bos vernietigd. Grotendeels voor soja. Soja is dan ook het belangrijkste exportproduct voor Brazilië.
Gelukkig is toen het sojamoratorium gesloten. Hierin kwamen grote bedrijven die veel soja importeerden naar Europa overeen geen soja te betrekken die afkomstig is van nieuw gekapt bos. Later volgde de RTRS die een globale focus heeft en ook kijkt naar arbeidsrechten en bestrijdingmiddelen.
Helaas is slechts 1% van de geproduceerde soja RTRS-gecertificeerd. En heeft Brazilië in Jair Bolsonaro een president die het niet zo op heeft met de Amazone. Zo kon het gebeuren dat in de zomer van 2019 door verminderd toezicht toch enorme stukken van de soja platgebrand zijn en (dikwijls native) regenwoudbeschermers geliquideerd zijn. Daarnaast beschouwt Bolsonaro het moratorium als buitenlandse bemoeienis van NGO’s die de soevereiniteit van Brazilië aantasten. Bovendien was het moratorium ook niet zo’n enorm offer destijds; er was geen directe noodzaak meer te produceren en Brazilië kon afgedankte weilanden nog gebruiken om de productie op te stuwen. Nu zijn grote soja producenten met de nieuwe wind van Bolsonaro weer opgestaan om te claimen hoe goed Brazilië ook zonder het moratorium bezig is; slechts 20% van het grondbezit van een farm mag voor agricultuur ingezet worden. Zo brokkelt beetje bij beetje de kracht van het moratorium af.
Tot slot, goed om te beseffen dat de meeste soja voor menselijke consumptie uit Europa en Canada komt.
Soja-concentraat vs soja-isolaat vs gehydroliseerde/gerehydrateerde soja eiwitten
Terug naar de sojaboon als bron voor eiwit. Omdat de sojaboon zo rijk is aan eiwitten dient deze in verschillende vormen als grondstof voor tal van eiwitrijke eindproducten. Zo heb je soja eiwit isolaat, soja eiwit concentraat, soja eiwithydrolysaat, gerehydrateerd soja-eiwit en gehydrolyseerd soja eiwit. Wat is nu wat en wat zijn precies de verschillen?
Soja eiwit isolaat is het product waarbij het soja eiwit gescheiden is van de rest van de sojaboon. Deze heeft dus het hoogste gehalte eiwitten, zo’n 90%. Eiwitsupplementen op basis van soja zullen in veruit de meeste gevallen soja eiwit isolaat bevatten. Over het productieproces kun je hieronder meer vinden.
Soja eiwit concentraat is een product waarbij met name de suikers uit de sojaboon verwijderd zijn. Dit kan gemaakt worden volgens de alcohol-extractiemethode of de water-extractiemethode. Wanneer alcohol gebruikt wordt, zullen de isoflavonen ook grotendeels verwijderd zijn in tegenstelling tot de methode met water. Lees hieronder meer over wat isoflavonen zijn. Soja eiwit concentraat bevat zo’n 65% eiwit en de rest bestaat uit koolhydraten en vet. Met name deze koolhydraten kunnen nog eens winderigheid veroorzaken.
Vergelijking soja-eiwit vs erwteneiwit
Verwerking
Bij vrijwel alle soja wordt eerst de olie eraan onttrokken. Daarvoor worden de sojabonen eerst gereinigd en gepeld. De pel moet eruit omdat die anders bij het persen teveel olie opneemt wat de efficiëntie niet ten goede komt. Dan wordt de boon verhit tot 75 graden zodat de olie makkelijker vrij komt. De bonen worden dan verknipt en dan komt er een chemisch oplosmiddel (meestal hexaan) aan te pas waar de olie in oplost. Die verdampt dan samen met de olie weg waardoor het residue nog maar 1,5% olie bevat. Van dit residu (schroot) dient dan als basis voor veevoer of bijvoorbeeld soja-eiwit.
Erwteneiwit van Silverback Protein wordt gescheiden met een natuurlijk nat proces. Eerst wordt de schil mechanisch gepeld. Dan wordt het vermalen tot meel. Dit meel bevat oplosbare vezels, zetmeel en eiwitten. Dit meel wordt in water opgelost, waarna het eiwit gescheiden kan worden door natte filtratie en centrifuge. Er volgt dan een proces dat iso-elektrisch focussen heet. Dat werkt middels onder andere het reguleren van het pH van de oplossing. Zo wordt een puur erwteneiwitisolaat verkregen.
Afkomst
Soja voor producten als sojamelk en yoghurt komt grotendeels uit Canada en Europa. Dat geldt niet altijd voor soja-eiwitten, bijvoorbeeld diegenen die in vaak in goedkope sojabrokken of in eiwitrepen wordt gebruikt. Daar tegenover staan de erwten voor ons erwteneiwitisolaat die lokaal Europees geteeld zijn en grotendeels uit Noord-Frankrijk komen.
Duurzaamheid van soja versus erwten
Onze erwten als eiwitbron presteren vele malen beter dan alle andere plantaardige eiwitbronnen op het gebied van waterconsumptie, energie- en landgebruik. Er komen gemiddeld simpelweg meer erwten van hetzelfde landoppervlak, in de verhouding dat 500 kg erwten staan tot ongeveer 400 kg soja. Onze erwten groeien zonder irrigatie en hebben dan ook slechts 3200 liter water nodig voor 1 kg erwteneiwit. Soja heeft 5882 liter water nodig voor 1 kg sojaeiwit, tarwe 6923 liter en rijst 27.286 liter. Alleen qua energieverbruik scoren soja en erwten gelijkwaardig, maar veel beter dan bijvoorbeeld tarwe.
Wat wel een aandachtsgebied is bij erwten is dat de enorme vraag naar erwteneiwit sneller stijgt dan de vraag naar erwtenvezels en -zetmeel. Toch hebben laatstgenoemde tal van zeer interessante toepassingen. Daarom worden erwten een grote toekomst toegedicht door analisten.
Voedzaamheid
Soja heeft voor plantaardig eiwit een heel aardig aminozuurprofiel, net iets beter dan erwten. Echter hebben wij dat probleem geheel ondervangen door het erwteneiwit te verrijken met essentiële aminozuren. Daardoor is Silverback Protein niet alleen veel gunstiger dan soja eiwit, maar heeft ons product zo’n beetje het best mogelijke aminozuurprofiel voor spieropbouw van alle eiwitpoeders (zowel plantaardig als dierlijk eiwit). Maar erwteneiwit bevat ook nog eens het meeste arginine van alle plantaardige eiwitten. Arginine dient als precursor voor het ‘goede radicaal’ NO. NO heeft zeer positieve functies in het lichaam, zoals ‘de pomp’ (de krachtsporters onder ons weten waar we het over hebben), anti-ageing en het zorgt voor een beter uithoudingsvermogen. Allemaal voordelen van erwteneiwit waar je bij gebruik van Silverback Protein ook van profiteert.
Soja is aan de andere kant weer rijk aan isoflavonen, ons erwteneiwit bevat daarentegen geen detecteerbare hoeveelheden hiervan. Lees hieronder wat daarvan de impact is.
Isoflavonen in soja, oestrogeen, feminiserend en/of carcinogeen?
Soja bevat isoflavonen (genisteïne, daidzeïne en glyceteïne). Deze isoflavonen uit soja worden ook wel fyto-oestrogenen omdat ze enerzijds plantaardig (fyto) zijn en daarnaast chemisch verwand zijn met ons lichaamseigen oestrogeen. De vrees daarachter is dat de soja-fyto-oestrogenen de activiteit van enzymen die betrokken zijn bij de productie van testosteron kunnen remmen. Maar omdat ze plantaardig zijn hebben ze slechts een milde interactie met menselijke receptoren. In sommige gevallen hebben ze zelfs een positief effect op bijvoorbeeld testosteron, maar over het algemeen is het effect neutraal. Geen reden dus om soja geheel uit je dieet te verbannen.
Ook vanuit oncologisch perspectief lijkt onderzoek uit te wijzen dat beperkte(!) sojaconsumptie (2-3 porties per dag) de kans op kanker zelfs iets lijkt te verkleinen. Echter wordt ook hier aangeraden de hoeveelheid te consumeren soja eiwitten te beperken. De kans is groot dat je standaard al wat soja-gebaseerde producten consumeert, misschien zelfs zonder dat je je bewust van bent, bijvoorbeeld in je vleesvervanger of zuivelvervangers. Het is dan ook verstandiger niet ook nog eens (eiwit-)supplementen op basis van soja te gebruiken. Anders kan de sojaconsumptie toch wat uit de klauwen lopen met alle negatieve gevolgen van dien.
Ook dat is een reden om voor je eiwitsupplementen uit te wijken naar erwten, en dan bij voorkeur verrijkt erwteneiwit zoals
Silverback Protein.
Conclusies
De sojaboon is een prachtproduct van de natuur en wellicht zelfs de wonderboon waar Ford en consorten hem voor zagen. Tegelijkertijd is zijn vloek wellicht dan ook datzelfde potentieel voor spiergroei en het daarom desastreuze ge-/misbruik van de boon als veevoer. Hierdoor sneuvelen oerwouden en heeft soja een slechte naam en wrange ‘bijsmaak’ gekregen.
Voor mensen is soja een heel voedzame en waardevolle toevoeging aan het dieet. De vermeende oestrogene werking blijkt in de praktijk heel erg mee te vallen. Het netto effect op testosteron is zelfs neutraal en het lijkt zelfs de kansen op kanker licht te verkleinen. Het is echter wel de dosering die bepaalt of iets gezond is of zelfs schadelijk wordt. Soja hoeft zeker niet vermeden te worden, maar het is wel aan te raden het aantal porties soja per dag of week te beperken om van uitsluitend de gezonde effecten te kunnen profiteren. Aangezien soja al in heel veel producten is verwerkt, is het beter om niet ook nog supplementen op basis van soja te consumeren.
Het eerste argument waarom Silverback Protein de voorkeur verdient, is dus omdat je zo de hoeveelheid geconsumeerde soja binnen de perken houdt. Het tweede argument is dat Silverback Protein een veel gunstiger aminozuurprofiel heeft. Het is niet alleen compleet, maar het is zelfs geoptimaliseerd. Hoewel soja een uitzonderlijk goed profiel heeft voor een plantaardig eiwit, komt het niet in de buurt van de kracht van Silverback Protein.
Verder geldt dat voor de productie van soja-eiwit vrijwel altijd het chemische hexaan nodig is om de soja-olie uit het sojameel te krijgen. Ons erwteneiwit wordt daarentegen met een natuurlijk nat proces gescheiden van de zetmeel en de vezels.
Tot slot zijn daar nog de duurzaamheidsargumenten. Onze erwten groeien zonder irrigatie, zijn van zeer lokale afkomst en hebben zo’n beetje het minste land nodig van alle plantaardige eiwitbronnen. Hoewel soja een prima eiwitbron is en qua biologische waarde eigenlijk net iets beter dan gewoon erwteneiwit, scoort Silverback Protein vanwege de aminozuurverrijking overal met vlag en wimpel bovenuit.
Probeer zelf maar eens uit hoe lekker onze producten zijn en wat ze zullen gaan betekenen voor je herstelvermogen:
TIP! Wil je alle lekkere smaken van Silverback Protein proberen? Bestel eens ons proefpakketje.
Meer lezen?
Meer dan de som van de delen
Vrouwen en fitness: 3 populaire mythes
Alles over erwteneiwit
Hoe vergelijk je verschillende soorten eiwitpoeders?
Alles wat je moet weten over plantaardige eiwitten.
Alles over soja eiwitten. Voor- en nadelen van soja proteïne en hoe verhoudt het zich tot andere eiwitpoeders?
Help ons gorilla’s en andere diersoorten van uitsterven te behoeden
Versnelt leucine veroudering?
Is l-methionine gevaarlijk?
